Từ xưa tới nay, số đông quốc gia luôn luôn tìm số đôngh thể hiện quyền lực tối cao kinh tế tài chính, chính trị, văn hóa truyền thống, tư tưởng, quân sự… trong thời đại của nó. Một trong mỗi số đôngh trọng yếu nhất là xây dựng những công trình kiến trúc mang ý nghĩa hình tượng.
Khi đó, kiến trúc với thể gánh vác trách nát nhiệm để góp thêm phần bảo hộ cho lý tưởng phát minh, tham vọng của quốc gia. Kiến trúc sư bậc thầy Mies van der Rohe (một886 – một969) từng nói: “Kiến trúc là ý chí của 1 thời đại được truyền tcửa quan vào ko gian”. Điều này với thể được quan sát thđấy trong hầu hết công trình dễ tiếp cận, mang ý nghĩa hình tượng như cung điện, công trình tôn giáo, nhà quốc hội, thư viện quốc gia, bảo tồn, tháp cao tầng… Khi nhắc tới La Mã chúng ta sẽ nghĩ tới ngay trường đấu Coliseum; hoặc lúc nhắc tới Paris thì hình hình họa tháp Eiffel sẽ ngay tức thời xuất hiện. Giới tinh hoa luôn luôn tìm kiếm những phương thức hình tượng để bảo hộ cho quốc gia. Còn quần chúng thì phấn đấu để phẩm giá và tổ ấm dạng sắc của số đông mình được xác định (theo Francis Fukuyama). Nói hầu hếth khác, kiến trúc góp thêm phần rất quan trọng trong quy trình xây dựng tổ ấm dạng sắc quốc gia, dân tộc.
Nhiều người trong chúng ta cảm thđó khó hiểu lúc tổ quốc Qatar sở hữu diện tích và dân số nhỏ như một tỉnh thành của Việt Nam lại sẵn sàng bỏ ra số tiền khổng lồ để xây dựng những công trình kiến trúc tiện nghi tuyệt vời, cũng như chi hàng trăm tỷ USD để tổ chức World cup 2022, trong đó chủ yếu là xây dựng Sảnh vận động và hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Họ trọn vẹn sở hữu lý lúc làm như vậy ở tầm nhìn thiết kế quốc gia.
Xem thêm: nhà vườn 2 tầng
Mỗi quốc gia, dân tộc luôn luôn phquan ải đương đầu với hoàn chình họa và đổi khác cố xã hội ở thời khắc hiện tại trong ko gian tương tác với hầu hết bè đảng khác nên nó phquan ải mua lựa hầu hếth xác định “căn cước” của bè đảng mình như vậy nào để tồn tại và cải nhữngh và phát triển. Chẳng hạn, vào cuối thế kỷ một7 – đầu thế kỷ một8, Piotr Đại đế nhận ra sự tụt hậu của Nga so với hầu hết nước phương Tây, ông đang đưa ra chủ trương học hỏi và kết nối với phương Tây. Thành phố Sankt Peterburg được xây dựng từ đầm lầy để trở thành một “cánh cổng của châu Âu”. Piotr mời những người thiết kế tốt nhất của châu Âu tới Sankt Peterburg để tạo ra những công trình hình tượng new của một nước Nga thuộc về châu Âu. Ngày nay, lúc cảm thđó ko thể hòa hợp được với phương Tây, giới tinh hoa Nga đang xác định nước mình là một trong những quốc gia Á-Âu (còn phiên bạn dạng thân hầu hết dân tộc trong nước Nga đang được hòa trộn hầu hết dòng máu Á- Âu từ lâu rồi), và nghệ thuật- kiến trúc Nga đang từng bước tthường đổi theo kim chỉ nan giao thình họa hóa Á-Âu.
Kiến tạo từ trên xuống: Ý chí chính trị
Trong tiến trình cải tiến và phát triển kiến trúc của mỗi quốc gia, sở hữu những thời khắc phiên phiên bản lề, nên nền kiến trúc đấy phcửa quan xây đắp những “mẩu truyện” new, nếu ko muốn rơi vào tình trạng sáo mòn, suy kiệt. Khi một guồng máy đang thao tác theo quán tính của nó, thì sự bẻ lái phụ thuộc rất to từ ý chí chính trị của nhân vật, giai cấp lãnh đạo.
Năm một852-một870, Napoleon III giao trọng trách rưới cho Georges Eugene Haussmann tiến hành cuộc đại cquan ải tạo Paris từ một thành phố hậu – trung thế kỉ trở thành một hình mẫu thị trấn tiền – tân tiến, với những đại lộ, công viên to, quảng trường thoáng đangng, hạ tầng tri thức tiên tiến, tạo tiền đề cho sự xuất hiện những tuyệt tác kiến trúc new sau đó ko lâu như tháp Eiffel. Dự án vấp phquan ải làn sóng phản đối từ phía người dân lẫn phần đông nhóm lợi ích. Nhưng Haussmann, với sự ủng hộ tuyệt đối từ hoàng đế cũng như phần đông người design cùng với sự, đang quyết liệt phá hủy 20.000 ngôi nhà để xây new gấp rất nhiều lần số đó, cũng như không ngừng mở rộng thêm tám quận và làm những đoạn đường rộng 30m (lúc đó đường rộng một3m đang là sẽ là to). Thành công của Đại dự án Haussmann cho thđó sự quyết đoán của lãnh tụ (Napoleon III) rất rất quan trọng lúc thiết kế những tự sự new.
Ở Liên Xô, sau lúc vẫn loại bỏ số đông đối thủ cạnh tranh chính trị và nắm vững quyền lực tối cao vô thượng, Stalin vẫn lãnh đạo thiết kế kiến thiết một nền nghệ thuật khác với người tiền nhiệm. Những nghệ sĩ tiền phong lúc trước như Malevich, Eisenstein, Melnikov bị phê phán là theo chủ nghĩa phương thức và cho “ra rìa”. Tthường xuyên vào đó, Stalin ủng hộ những nghệ sĩ khác mang mỹ học tương quí với ý kiến chính trị của ông như Deyneka, Aleksandrov, Iofan. Nghệ thuật Liên Xô (không giống nhau kiến trúc) thời kỳ Stalin là 1 trong ví dụ tuyệt vời để chứng tỏ vai trò chính trị quan trọng thế nào trong việc tự sự nền nghệ thuật quốc gia. Bằng quyền lực tối cao của tớ, Stalin vẫn tạo ra một phong số đôngh kiến trúc khuynh loát toàn liên bang và lan tỏa ra số đông nước thuộc khối XHCN, cả ở Đông Âu lẫn châu Á. Nó hướng tới tính đăng đối, chiết trung, hòa trộn kiến trúc thượng cổ với art-deco; phối kết hợp kiến trúc với chạm trổ, hội họa. Chi tiết trang trí dễ nhận mặt của nó là số đôngh sử dụng thức cột, phù điêu với hình hình ảnh huy hiệu, ngôi sao sáng, băng đô, hoa, vũ khí, hình người. Dù mang ý kiến cho rằng kiến trúc Stalin ko phát minh, tiến bộ như thời Lenin, nhưng ko thể phủ nhận nó mang đậm màu ngầu và cá tính mạnh, sang trọng, dễ tiếp nhận so với nhân dân lao động.
Sự kiện Khruschev “xét lại” Stalin lúcến Bắc Kinh ko vừa lòng, coi đó như một sự “phản bội”. Mao Trạch Đông, một người rất ngưỡng mộ Stalin, cảm thđó cần phquan ải tự tìm đoạn đường riêng của Trung Quốc để tiến lên chủ nghĩa cùng sản, bằng hầu nhưh tiến hành Đại nhảy vọt. Năm một958, lãnh tụ Trung Quốc yêu cầu xây dựng “thập đại kiến trúc” ở Bắc Kinh, toàn cục một0 công trình to như Đại lễ đường Nhân dân, Bảo tàng Quốc gia, Cung văn hóa truyền thống Dân tộc, Nhà ga Bắc Kinh… trở thành hình tượng của thiên hạ Trung Quốc thời đại new. Tuy cuộc Đại nhảy vọt trong tài chính thất bại, nhưng những công trình kiến trúc “tthường thế” cho này lại thành công. Đại lễ đường Nhân dân thời nay vẫn là hình tượng cho khát vọng và sức khỏe của Trung Quốc. “Thập đại kiến trúc” mang thể coi như phiên phiên phiên bản kiến trúc Stalin ở Trung Quốc, được thể hiện ở tính chiết trung giữa phương thức văn hóa truyền thống với tiến bộ, sự xem xét tới những rõ ràng trang trí theo kiểu art- deco, quy mô, tầm vóc to.
Ở Việt Nam, sau thắng lợi Điện Biên Phủ, chúng ta vẫn sử dụng nhiều công trình thời Pháp thuộc làm trụ sở phần đông cơ quan hành chính rất quan trọng như Phủ Chủ tịch (Dinh Toàn quyền cũ), Trụ sở Bộ Ngoại giao (Sở Tài chính Đông Dương cũ). Có thể coi đó là hiện tượng “sở hữu hình tượng”, một việc làm cùng bất đắc dĩ (vì còn nghèo) và nhân văn (tôn trọng tác phẩm nghệ thuật của chính sách cũ). Phcửa ải tới đầu những năm một960, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa new mang điều kiện thi công những hình tượng kiến trúc của riêng mình trên cơ sở xem thêm phần đông nước XHCN bằng hữu và tận dụng một trong những mỗi tiến bộ từ thời kỳ trước. Đó là những công trình: Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc (một960), Tổng cục Thống kê (một960), Bảo tàng Việt Bắc (một963), Hội trường Ba Đình (một962)… Chúng đó là những hình tượng trước tiên của nước Việt Nam new: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc.
Kiến tạo từ dưới lên: Tự sự mình hữu
Tự sự số đông là hầu hếth thức 1 trong các mỗi đông giãi bày mình theo chiều kích ko gian và thời kì, trong sự tổ hợp hầu hết vấn đề lịch sử hào hùng, chính trị, văn hóa truyền thống, quả đât… nhằm mục tiêu gicửa ải đáp hầu hết thắc mắc về việc tồn tại, vận hành, hình thành, triển vọng, ước mơ của số đông.
Về mặt người dạng chất (quy chất), vậtng đội sinh sống ở một khu vực địa lý, khí hậu đặc trưng, di truyền khá đầy đủ mã văn hóa truyền thống- nhân học trải qua nhiều thế hệ như một phản ứng mua lọc tự nhiên. Quá trình di truyền đó là tự sự thụ động, một dạng “nhật ký”, “mã gien” trong vô thức tập thể.
Về mặt xây cất, phe phái luôn luôn phquan ải đương đầu với hoàn chình họa và thay đổi cố xã hội ở thời khắc hiện tại trong ko gian tương tác với không hề thiếu phe phái khác nên nó phquan ải tậu lựa không hề thiếuh xác định “căn cước” của phe phái mình vậy đó nào để cải tiến và phát triển vững chắc, ko bị thoái hóa, tự hủy. Việc xác định, “tung ra” phiên phiên bản thân là tự sự chủ động. Khi đang xác định được mình, phe phái và không hề thiếu thành viên của nó sẽ sở hữu thêm sự tự tín để bảo hộ, sáng tạo nền nghệ thuật new. Cũng như họa sỹ Nguyễn Sáng, sau lúc cùng nhân dân trquan ải qua cuộc kháng chiến chống Pháp chín năm đang tự nhận ra sự tthường xuyên đổi trong vàng thuật của tớ bằng lời nói: “Cách mạng đang sinh ra tôi lần thứ nhị”.
Cung Thiếu nhi Hà Thành
Khi một quốc gia định hình được nội dung tự sự người trong mái ấm gia đình hữu một hầu hếth thuyết phục, hầu hết nghệ sĩ sẽ với được “tâm thế chính trị” để tự tín ý tưởng phát minh. Sau Cách mạng Tháng Mười Nga, ngoại trừ những người sắm lựa thiên di sang quốc tế, giới văn nghệ Nga phấn chấn, cùng nhau hướng tới tương lai tốt đẹp tuyệt vời nhất cho tổ quốc đang bị trì trệ do khối hệ thống quan liêu và chiến tranh. Phong trào Kiến tạo (constructivism) xuất hiện trong hoàn chình họa đó.
Khi một quốc gia định hình được nội dung tự sự bằng hữu một hồ hếth thuyết phục, hồ hết nghệ sĩ sẽ mang được “tâm thế chính trị” để tự tín sáng kiến.
Các họa sỹ, người kiến trúc, thi sĩ tiến bước cùng nhân dân lao động, hừng hực khí thế xây dựng một nền nghệ thuật new, đoạn tuyệt với chủ nghĩa kinh viện thời kỳ đế chế. Trong suốt những năm một920, những nghệ sĩ theo chủ nghĩa Kiến tạo sẽ tthường xuyên đổi trọn vẹn khái niệm về kiến trúc, design đồ vật họa, phlặng hình họa. Họ khích lệ vận dụng những tiến bộ khoa học nghệ thuật new trong vàng thuật, sử dụng phần nhiều bố cục trừu tượng, gắn nghệ thuật với thời đại, phục vụ những lời xin new của xã hội qua việc sử dụng thép, bê tông thường xuyên design những khu nhà tập thể đa tính năng… Điều đó cũng mến thích hợp với ý kiến của Lenin lúc chuyển đổi tài chính Nga từ một nước nông nghiệp sang công nghiệp. Chúng ta với thể tưởng tượng trong con mắt những nghệ sĩ Nga lúc đó, việc xây dựng chính quyền Xô viết là một trong các mỗi dự án nghệ thuật quy mô to.
Sau Thế chiến II, lúc Liên Xô dẫn dắt khối xã hội chủ nghĩa, dù giới văn nghệ chịu chình họa kiểm duyệt gắt gao, nhưng hầu như nghệ sĩ vẫn mang thể phát hành những tác phẩm đỉnh cao, khác với niềm tin thiếu căn cứ ở một vài nơi hiện nay rằng chỉ mang “tự do” new tạo ra tuyệt tác!? Ở trường hợp Liên Xô, chúng ta mang thể lý gicửa ải rằng, nền tảng văn hóa truyền thống dân tộc, vị thế quốc gia, tâm thế chính trị của nghệ sĩ new là những yếu tố trọng yếu để tạo ra những tác phẩm đỉnh cao. Khi Liên Xô dẫn dắt một nửa toàn thế giới, thì tâm thế chính trị và trách rưới nhiệm của hầu như nghệ sĩ khác hoàn toàn so với lúc họ là công dân của những quốc gia tan đàn xẻ nghé, thiếu chủ thuyết xã hội. Dù giới văn nghệ hầu như nước hậu Xô viết mang vẻ được hưởng bầu ko khí tự do hơn, nhưng tới nay sau hơn 30 năm phân ly độc lập, vẫn chưa thđó xuất hiện những tuyệt tác to như thời Liên Xô. Rõ ràng, sức khỏe tự sự đàn đàn mang tài năng kích quí tiềm năng tạo ra của người nghệ sĩ.
Nền tảng văn hóa truyền thống dân tộc, vị thế quốc gia, tâm thế chính trị của nghệ sĩ new là những yếu tố quan trọng để tạo thành những tác phẩm đỉnh cao
Ở chiều trái lại, chính những thành công đột phá trong vàng thuật sẽ tạo thiện cảm của giới trí thức, văn nghệ quốc tế so với quốc gia xã hội chủ nghĩa non trẻ. Các người kiến trúc hàng đầu trái đất những năm một920-một930 như Le Corbusier, Frank Lloyd Wright đều ngưỡng mộ và ủng hộ số đông công trình kiến trúc Kiến tạo, thậm chí cả Hiện thực xã hội chủ nghĩa nữa. F.L. Wright viết trong tự truyện của tớ rằng: “Choáng ngợp vì sức sống, sự uy lực, chủ nghĩa nhân vật và độ phong phú trong miêu tả, ngưỡng mộ tính cá thể đầy nhưngu sắc, chưa lúc nào được hiểu kín mít của niềm hạnh phúc vậy đó. Nước Nga với thể mang lại cho đám đông cãi cọ của những loại người già nua đầu óc sặc mùi tiền và chiến tranh của trái đất phương Tây phần tâm hồn sẽ ảnh hưởng vùi lấp, và tôi hy vọng, kịp thời xuất hiện để ngăn chặn sự tự diệt vong nhưng số đông quốc gia đang cùng nhau lao tới”.
Ở Việt Nam thời bao cấp, ngoài ý chí chính trị của những người lãnh đạo, sự triển khai đỡ của rất nhiều nước XHCN, thì sự đồ gia dụngng tâm hợp lực của đàn và giới người kiến trúc đang tạo thành một giai đoạn kiến trúc Việt Nam sở hữu căn tính rõ ràng. Dù dồn hết nguồn lực để tiếp viện cho mặt trận miền Nam, sau đó là khủng hoảng tài chính do cơ chế vận hành quan liêu, bao cấp, người Việt Nam vẫn sở hữu thể xây dựng được những công trình sở hữu thẩm mỹ và làm đẹp new mẻ, tiến bộ, nhân văn, phục vụ quần chúng nhân dân lao động.
Có cần lphát minh cho phần lớn thị trấn?
Các thị trấn VN hiện nay đang ở thời khắc nhữngh tân và phát triển rất nkhô giòn hao, nhưng chưa sở hữu những tự sự new lôi cuốn, uy lực. Điều đó dẫn tới tình trạng quốc gia cứ phcửa quan “đuổi theo” hầu như dự án bất động sản của những tập đoàn to để điều chỉnh quy hoạch. Trong khuông chình ảnh sở hữu phần “lủng củng” đó, chúng ta phcửa quan nhấn mạnh và xác minh vai trò lãnh đạo, thi công của quốc gia trong quy hoạch, thiết kế kiến thiết thị trấn, kiến trúc, nhất là lúc hầu như tập đoàn tư nhân đang cho thđấy họ chỉ nghĩ tới quyền lợi nhưng ko nhiều sở hữu trách nát nhiệm so với xã hội.
Chúng ta hiện đang mang rất nhiều những công trình to được tài trợ do quốc gia và tư nhân nhưng ko đưa ra được “đầu bài” mang đặc thù tự sự vây cánh, vậy nên kết quả của nó là những công trình kiến trúc “giông tương đương” ở nhiều “thành phố đại trà” khác trên trái đất. Có lẽ, ngay giờ đây chúng ta cần mua lựa và xây dựng một tự sự vây cánh new mẻ, mang tài năng ktương đối gợi tạo thành để lan tỏa vào những dự án, những cuộc thi tuyển kiến trúc?
Lphát minh – một khái niệm sở hữu thể lúcến nhiều người Việt Nam “dị ứng” và “phòng ngừa”, nhưng lại đó là thứ trọng yếu còn thiếu trong quy hoạch, thiết kế, xây dựng, vận hành đều thị trấn to việt nam hiện nay.
Lý tưởng phát minh – một khái niệm sở hữu thể lúcến nhiều người Việt Nam “dị ứng” và “phòng ngừa”, nhưng lại đó là thứ quan trọng còn thiếu trong quy hoạch, thiết kế, xây dựng, quản trị và vận hành hầu hết thành phố to việt nam hiện nay.
Những thành phố – ý nói những thành phố vĩ đại – được xây bằng gì? Chúng được xây bằng lphát minh.
Lý tưởng phát minh của La Mã sẽ tạo thành thành phố La Mã, và “mọi đoạn đường đều dẫn tới thành Roma”. Sau lúc La Mã bị phá hủy, Constantinopol (La Mã thứ nhị) thất thủ, gần như Sa hoàng Nga muốn Moskva trở thành La Mã thứ ba và sẽ ko với La Mã thứ tư nữa. Từ đầu thế kỷ một9, người ta gọi Paris là “kinh đô ánh sáng” để xác minh nó là trung tâm văn hóa truyền thống, tri thức của trái đất.
Vậy lý tưởng phát minh của TP. hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Hquan ải Phòng, Cần Thơ… là gì? Chỉ lúc vấn đáp được thắc mắc đó, người ta new tin tưởng vào hành vi của tớ. Không mang lý tưởng phát minh, mọi hành vi sẽ chìm đắm trong vòng luẩn quẩn tranh cãi cô động.
Kiến trúc Việt Nam trong một Đông Nam Á năng động và chủ động
Với vị trí địa lý thuộc ở vùng biên phía Nam của văn hóa truyền thống Trung Quốc, lại từng là thuộc địa một nghìn năm, nước Đại Việt xưa đang xây dựng nền văn nghệ của tôi theo hướng Hoa tâm luận (nhiều lúc còn tự nhận mình là Hán nhân!). Triết học, văn học đều lđấy Trung Quốc làm chuẩn chỉnh mực, làng nghề kỹ nghệ chủ yếu được phát khởi sau lúc với người đi sứ từ phương Bắc về. Người Việt Nam xưa nhận mình là người phương Nam, chính vì lđấy Trung Quốc ở phương Bắc để so với.
Đến thời Pháp thuộc, Việt Nam thuộc trong xứ Đông Dương thuộc Pháp. Với hồ hếth xác định địa lý như vậy, tư tưởng “dĩ Âu vi trung” (eurocentrism) trong kiến trúc nói riêng và văn hóa truyền thống Việt Nam nói chung nảy nở và kéo dãn dằng dai tới ngày ngày hôm nay. Ngoài ra, kiến trúc Champa trở thành một phần quan trọng của kiến trúc Việt Nam. Những thể nghiệm về kiến trúc Champa mở đầu xuất hiện từ thời Pháp thuộc. Do tthường đổi nhận thức về kiến trúc nước mình, vua Khquan ải Định sẽ cho phối hợp nhiều mô-típ kiến trúc Champa vào trong công trình lăng của ông. Ngày nay, trong toàn bộ hồ hết diễn ngôn chính trị, kiến trúc Champa sẽ trở thành di sản kiến trúc Việt Nam.
Hiện nay, Việt Nam xác định mình là 1 trong các mỗi quốc gia Đông Nam Á. Điều này sẽ mở ra một chương new trong việc thi công văn học nghệ thuật VN. Đông Nam Á tâm luận (Aseancentrism) là thời cơ cho hầu hết nghệ sĩ Việt Nam cũng như của toàn bộ hầu hết quốc gia khác trong khu vực, chính vì nó là 1 trong các mỗi vùng đất nhưngu mỡ đang hóng canh tác.
Tuy với quái dị, nhưng phần đông quốc gia Đông Nam Á vẫn còn đấy nhiều cơ sở chung để cùng nhau xây cất căn cước, với thể kể tới: địa lý (sông, hồ), khí hậu (nhiệt đới), nhân khẩu (phiên bạn dạng địa Đông Nam Á và hậu duệ di trú từ Nam Trung Hoa), xã hội (hậu thuộc địa), nền tảng tư tưởng (phối hợp Ấn Độ, Trung Quốc, phương Tây), kinh tế tài chính (đang tăng trưởng mạnh), văn hóa truyền thống (nhiều chủng loại).
Trong thời kì qua, Hội Kiến trúc sư Việt Nam sẽ sở hữu nhiều hoạt động và sinh hoạt tăng cường kết nối với phần đông nước ASEAN như tương hỗ phần đông người kiến trúc trong nước được xác nhận là người kiến trúc ASEAN, đạt chứng chỉ hành nghề kiến trúc ASEAN, mời phần đông người kiến trúc ASEAN tham gia tập huấn cải nhữngh và phát triển nghề nghiệp và công việc liên tục (CPD)…
Cũng giống như như ở Việt Nam, trào lưu kiến trúc xanh – vững chắc, kiến trúc phê so bình địa phương, sự tìm kiếm phiên phiên bản sắc trong thời đại toàn thế giới hóa, đang thôi thúc phần đông người design ở phần đông quốc gia Đông Nam Á. Sự thiết bịng điệu giữa kiến trúc Việt Nam với phần đông nước ASEAN ngày càng thể hiện rõ hơn. Điều đó chứng tỏ Đông Nam Á tâm luận là 1 trong trong mỗi phần đôngh xác định kiến trúc việt nam mến hợp.
Frank Lloyd Wright - Kiến trúc sư vĩ đại người Mỹ
Cesar Pelli - Kiến trúc sư người Argentina
Phùng Phong. Kiến trúc sư người Việt Nam