Những xung đột hiện hữu giữa văn hóa truyền thống và kiến trúc
Trong một cuộc trò cthị xã với Reatimes, KTS. Phạm Thanh khô Tùng - Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã xác định: “Kiến trúc là 1 trong phần của văn hóa truyền thống. Nhiệm vụ của quy hoạch và kiến trúc là tạo dựng không khí sống và làm việc cho con người, do đó phản ánh văn hóa truyền thống là bắt buộc, là đương nhiên. Bởi lẽ kiến trúc cho ai, quy hoạch cho ai? Cho người Việt Nam, cho những dân tộc sống trên giang san Việt Nam. Cho nên quy hoạch, kiến trúc phván phù thích hợp với tính version địa, với đặc trưng của địa phương về con người, địa hình và văn hóa truyền thống”.
Thế nhưng, thực tiễn đã cho thấy rằng, kiến trúc Việt Nam lúc này còn tồn tại những bất cập, hạn chế trong quy trình trở thành tân tiến và chưa phản ánh được người nghịch dạng sắc văn hóa truyền thống đậm đà. Hay nói nhữngh khác, kiến trúc vẫn xa rời văn hóa truyền thống người nghịch dạng địa, trở thành tân tiến manh mún, cóp nhặt, thiếu điểm nổi trội và sáng tạo ở cả đô thị lẫn nông thôn.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng - Nghiên cứu viên sang trọng tại Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng), kiến trúc nông thôn Việt Nam lúc này đang có Xu thế quá tván, xung đột với những quan điểm và nhận thức của nông thôn - nơi lưu giữ sâu đậm nhất những giá trị của nền văn hóa truyền thống, những giá trị tinh hoa dân tộc. Mặt khác, nông thôn cũng rất có thể chứa đựng những sự trì trệ khó xoay chuyển nhất trải qua cốt nhữngh mang ý nghĩa xã hội, nhưng kiến trúc cũng chưa thể hiện được vai trò khắc phục những hạn chế này.
TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng - Nghiên cứu viên đắt tiền xu tại Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng). (Hình ảnh: Bộ Xây dựng)
Chuyên gia cũng nhận định, văn hóa truyền thống, lối sống, kiến trúc nông thôn hiện đang bị đô thị hóa xâm lấn, có nguy cơ tiềm ẩn phá vỡ và mất dần gốc rễ. Trong khi đó, những cơ chế chính sách được rõ ràng hóa bằng những đồ án quy hoạch có phần phiến diện, duy ý chí; chưa coi trọng và thiếu giván pháp để duy trì những giá trị văn hóa truyền thống từ những khu định cư truyền thống cuội nguồn của làng xóm; áp dụng một khuôn mẫu chung cho tất tật những vùng nông thôn trên toàn quốc, phá vỡ và đi ngược lại sự hình thành với cốt nhữngh văn hóa truyền thống nông thôn.
Cùng với đó, tình hình cho phép tách thửa đất trong số khuôn viên nhà ở truyền thống lâu đời, từ thừa kế đến dịch chuyển mua bán cũng dẫn đến việc không quản trị được dung mạo kiến trúc. Nhà ở xây cất với nhiều hình thức không giống nhau làm phá vỡ và biến dị hình thái, cấu trúc không khí kiến trúc làng quê, xâm lấn và phá hủy dần ngôi nhà kiến trúc truyền thống lâu đời nguyên sơ từ lúc đầu, đồng thời khiến cho tăng thêm tỷ trọng dân số, tỷ trọng cư trú, thay đổi cư dân gốc, du nhập văn hóa truyền thống ngoại lai…
Với kiến trúc đô thị, TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng phân tích, hơn hai thập kỷ qua, Việt Nam đã có véc tơ vận tốc tức thời cải nhữngh và phát triển đô thị vượt bậc với gần 1.000 khu đô thị mới Thành lập và hoạt động, kề bên những đô thị cũ hiện hữu. Bộ mặt kiến trúc lẫn hạ tầng kỹ thuật đô thị đã tân tiến hơn, tiện nghi hơn. Không ít đô thị đạt thành tựu ở cả quy hoạch lẫn phong thái kiến trúc như Ecopark, Phú Mỹ Hưng, VinHomes, Phúc Khang…
Nhưng với một thành phần không nhỏ còn lại, hầu như đều manh mún, thiếu gamer dạng sắc, có Xu thế như nhau hóa về hình thái, cấu trúc và dung mạo kiến trúc… Cùng với đó, dung mạo thành phố cũng trở thành xấu đi khi sự tẻ nhạt về kiến trúc đi với những hệ quả của quy trình đô thị hóa mất kiểm soát như: ô nhiễm môi trường thiên nhiên, tắc nghẽn giao thông, tỷ trọng cư trú quá tván, thiếu thốn những tiện nghi thuộc hạ tầng kỹ thuật và xã hội, thiếu vắng cây xanh và mặt nước, ngập lụt, cháy và nổ, mất trật tự và tệ nạn xã hội, yếu thế trong phòng chống dịch bệnh…
Sự nhữngh tân và phát triển lộn xộn, manh mún, thiếu quy hoạch, không tương đương về quy mô của những khu đô thị dẫn đến dung mạo chung của thành phố bị phân tách theo kiểu "da báo". (Hình ảnh minh họa)
Dường như là việc ck chéo cánh, thiếu nhất quán và đồng hóa của những khối server luật, cơ chế chính sách trong thi công, quản trị, quản trị và vận hành sinh hoạt của mỗi đô thị, mỗi thành phố. Ngoài ra, việc di dời những cơ sở ô nhiễm và ô nhiễm và độc hại ra khỏi những thành phố đã được triển khai, nhưng một phần không nhỏ quỹ đất lại được dùng để làm trở thành tân tiến chung cư hoặc những trung tâm thương mại, thay vì đầu tư cho những không khí công cộng của thành phố, dẫn đến việc không phục vụ nhu yếu được nhu yếu sinh hoạt xã hội và sống gần tự nhiên của cư dân.
Duy trì, tiếp nối người nghịch dạng sắc văn hóa truyền thống và kiến trúc truyền thống lịch sử trong toàn thị trường quốc tế đương đại
TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng đã chỉ ra, để kế thừa, gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống lâu đời trong kiến trúc, trước những thời cơ và cả thách thức đến từ thời kỳ xuất hiện hội nhập, cần phtrận đầu tiên từ những việc định lượng những chỉ tiêu về quy hoạch sử dụng đất. Cụ thể hóa và định lượng hóa những chỉ tiêu về tỷ trọng dân số, tỷ trọng cư trú, tỷ trọng xây dựng, diện tích đất ở tối thiểu... từ những đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, quy hoạch xem thêm.
Cùng với đó, giữ vững 3 trụ cột nguyên tắc cơ version trong kiến trúc - quy hoạch là bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, gìn giữ môi trường xung quanh và cải nhữngh và phát triển. Đặt tiềm năng ổn định giữa văn hóa truyền thống vật chất, văn hóa truyền thống lòng tin với văn hóa truyền thống tổ chức xã hội.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng, văn hóa truyền thống kiến trúc version địa là 1 trong mỗi quy trình văn hóa truyền thống chứ không giậtn thuần là sản vật phẩm chất. Để nền kiến trúc cải tiến và phát triển vững chắc, cần lấy văn hóa truyền thống và kiến trúc version địa làm gốc và nuôi dưỡng bằng tài nguyên, nguồn vốn, technology và con người. Con người của kiến trúc cũng phmàn được quyên tâm, lý thuyết, huấn luyện. Suy cho và, làm thế nào để kiến trúc ổn định được giữa truyền thống lịch sử và tân tiến, giữa bảo tồn và cải tiến và phát triển, giữa version sắc và tiên tiến.
Theo TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng, văn hóa truyền thống kiến trúc version địa là 1 quy trình văn hóa truyền thống chứ không giậtn thuần là sản thành phầm chất. (Hình ảnh: Travellite)
Để duy trì và làm nổi nhảy version sắc đô thị, nông thôn Việt Nam trong kiến trúc, cần nâng cao và lưu giữ: những điểm đặc trưng của đô thị, nông thôn, như hình thể, cấu trúc, không khí đặc rỗng, không khí đóng mở, giao thông, những cửa ngõ; những hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống như phong cảnh đường phố, tôn giáo, tín ngưỡng, lối sống, tập quán; những giá trị truyền thống lịch sử, lịch sử vẻ vang; và những Điểm Note tự nhiên về địa hình, khí hậu, hệ sinh thái.
Chuyên gia nhấn mạnh, cần sản xuất Tiêu chuẩn chỉnh về nghệ thuật và thiết kế không khí công cộng (nội dung này chưa được rõ ràng hóa trong Quy chuẩn chỉnh kỹ thuật quốc gia 01:2021 và trong Thông tư 06/2013/TT-BXD về thiết kế đô thị (sản xuất ngày 13/5/2013)), trong đó cần làm rõ nhiệm vụ kết nối những hệ sinh cảnh, tái hồi sinh những vị trí lịch sử hào hùng sau khoản thời hạn dịch chuyển và tổng thể và tuyệt vời nhất những thiết kế thuộc hạ tầng kỹ thuật và tiện nghi đô thị (vỉa hè, cây xanh, công viên, giao thông công cộng...).
Ngoài ra, rất có thể thiết lập sổ tay hướng dẫn và khuyến khích người dân xây dựng ctrận tạo và xây mới nhà ở theo những mẫu thức kiến trúc truyền thống lâu đời của địa phương, thích ứng với đổi khác khí hậu thiên tai, dịch bệnh… Quy hoạch nông thôn cần xác lập những khu ở định cư truyền thống lâu đời, khống chế tách thửa diện tích khuôn viên ô đất phù thích hợp với diện tích của ô đất (khuyến khích không thay đổi và định hình cơ cấu hộ mái ấm gia đình thích hợp).
Cần chú trọng update update không khí xanh cho đô thị để điều tiết không khí và thỏa mãn nhu cầu nhu yếu nhu yếu của người dân. (Hình ảnh minh họa: Ecopark)
Cùng với đó, phván đảm bảo sinh kế cho tất tật những người dân, phván để mọi công trình kiến trúc từ nhà ở đến công trình công cộng đều đóng vai trò là 1 trong lagn vị thay thế một tế bào xanh của hạ tầng xanh nông thôn. Khuyến khích trở thành tân tiến tài chính du ngoạn địa phương, xã hội, hộ mái ấm gia đình trên cơ sở khai quật từ quỹ kiến trúc nhà ở gắn với văn hóa truyền thống, sản xuất, liên hoan, tập quán... Hướng dẫn chính quyền địa phương và người dân bảo tồn, tu tạo, phục dựng hoặc xây mới những công trình kiến trúc nhà ở, công cộng, tôn giáo tín ngưỡng... có giá trị văn hóa truyền thống.
Sau với, TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng xác minh, chìa khóa để đi đến thành tựu là trở thành tân tiến tài chính tuần hoàn, tài chính tri thức, tài chính số theo hướng tăng trưởng xanh và kiên cố. Bản thân kiến trúc, quy hoạch cũng phround tự vận động và thay đổi để phù tương thích với yêu cầu của thời đại, tự khắc phục những hạn chế về phát thround, ô nhiễm và tìm ra những hướng đi sáng tạo, giúp công trình và không khí kiến trúc kiên cố hơn, thân thiện với môi trường xung quanh hơn.
Có thể nói, giữ gìn version sắc văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử trong kiến trúc văn minh là 1 trong các mỗi hành trình gian truân, không lagn giản và lagn giản. Làm sao để truyền tmàn được hơi thở của hàng nghìn năm lịch sử vẻ vang và biết bao giá trị kiến trúc được đúc kết từ phụ vương ông vào 1 trong các mỗi nếp nhà, một con đường, đến cả một làng quê, một thành phố, một vùng đô thị, đó là sứ mệnh to lớn đặt lên vai không những những kiến trúc sư, nhà quy hoạch mà còn là cả xã hội. Sứ mệnh, nhiệm vụ ấy càng trở thành cấp bách, quan trọng hơn, trong hình ảnh những hệ lụy của việc du nhập văn hóa truyền thống đã và đang dần thể hiện rõ ràng hơn./.
